Romanya

Romanya ve Romany’ya ihracat ile ilgili tüm bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.

Coğrafi Konum

Asya, Avrupa ve Ortadoğu’nun kavşak noktasında, Tuna Nehri ve Karadeniz yakınlarında yer alan Romanya, coğrafi yerleşim açısından oldukça stratejik bir konuma sahiptir. Büyük bir ekonomik potansiyeli elinde bulunduran ülke, gelişmiş sanayii ve tarım alanlarının yanı sıra zengin doğal kaynakları açısından da oldukça şanslıdır.
19,7 milyonluk nüfusu ve 238 391 kilometrekarelik yüzölçümü ile Avrupa’nın güney doğusunda yer alan Romanya, Bulgaristan (608 km), Macaristan (443 km), Moldova (450 km), Sırbistan (476 km) ve Ukrayna (531 km) ile sınıra sahiptir.
Başkenti Bükreş olan ülkenin diğer önemli şehirleri Köstence, Yaş, Timisoara, Cluj-Napoca, Galati, Braşov ve Craiova’dır.

Siyasi ve İdari Yapı

Romenler, diğer Latin ulusları gibi M.S. ilk 1 000 yıl içinde ortaya çıkmış ve Trakyalı ataları olan Hint-Avrupa köklü “Dacia”lılar ile aynı bölgede yaşamışlardır. Bugün Romenler Doğu Roma dünyasının yegane temsilcisidir ve Romence de İspanyolca, İtalyanca ve Fransızcanın yanında başlıca Latin kökenli dillerden birisidir.
İlk kez 1859 yılında Wallachia ve Moldavia Prensliklerinin birleşmesi ile doğan Romen ulus devleti, 400 yıl kadar Osmanlı egemenliğinde kalmış ve 1878 yılında resmi bağımsızlığını ilan ederek üç yıl sonra da bir krallık haline gelmiştir. Ancak söz konusu krallık, Romen nüfusun sadece bir kısmını kapsamış, 3 milyon kişi Macaristan yönetimindeki Transilvanya’da, 2 milyon kişi Rusya kontrolündeki Bessarabia’da ve küçük gruplar da Bulgaristan’a ait bulunan Dobruca bölgesinde kalmışlardır. Krallığın,Romanyalıların tamamını bir yönetim altında toplama hedefi, ancak I. Dünya Savaşı’nın ardından 1918 yılında Transilvanya, Bessarabia, Bukovina ve güney Dobruca bölgelerinin Romanya ile birleşmesi ile gerçekleştirilmiştir. Böylelikle ülke bir anda iki misli
büyümüş, ancak bu yeni bölgelerin ekonomik gelişmesi, ya da tam anlamıyla entegre olması sağlanamamıştır.

II. Dünya Savaşı sonrası ülke, diğer Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri gibi Sovyet egemenliği altına girerek komünist rejimi benimsemiştir. 1945 yılında Sovyetler Birliği destekli Romanya Komünist Partisi (RCP) yönetimi ele geçirmiş, 1947 yılı sonunda da Kral Michael tahttan çekilerek ülke Romanya Halk Cumhuriyeti adını almıştır. 1950’li yıllarda Moskova ile bağları zayıflasa da, Gheorghe Gheorghiu-Dej yönetimindeki RCP, Stalinist ekonomi politikalarının tamamını uygulamıştır. 1965 yılında yönetimi devralan Nikolae Çavuşesku (Ceausescu) devlet konseyi başkanı olmuş, ülkenin adı Romanya Sosyalist Cumhuriyeti olarak değişmiştir. Gizli polis teşkilatının da desteğiyle Çavuşesku olağanüstü bir kişisel güç kazanmış, özellikle 1980’li yılların sonlarına
doğru ülke yönetiminin bütün kilit noktalarına Çavuşesku’nun aile üyeleri ve arkadaşları yerleştirilmiştir. Doğu Avrupa ülkelerinde komünist rejimlerin sarsıldığı 1989 yılı sonlarında, ülkenin Timoşoara kentinde rejime karşı ilk tepkiler başlamış, bastırılan gösterilerin Bükreş’e sıçraması ile birlikte olaylar hızla gelişmiş, 25 Aralık 1989’da Nikolae Çavuşesku ile eşi idam edilmiştir. Tüm ülkeye yayılan ayaklanmalar sonucu, Ulusal Kurtuluş Cephesi (National Salvation Front) sosyalist rejime son vermiş, 1990 yılında da serbest seçimler yapılarak ülkede çok partili demokratik sisteme geçilmiştir. Romanya, halen çok partili parlamenter sistem ve Senato ile Millet Meclisinden oluşan iki meclis ile yönetilen demokratik bir Cumhuriyettir.

Genel Ekonomik Durum

Avrupa’nın güney doğusunda yer alan ve Polonya’nın ardından Orta ve Doğu Avrupa’nın en büyük ikinci pazarı durumunda olan Romanya’da, sanayileşme sürecine girilmesiyle birlikte güçlü bir kırsal göç gerçekleşmiştir II. Dünya Savaşı’ndan ağır yaralarla çıkan Romanya, ekonomisini kalkındırmak için büyük
bir mücadele dönemine girmiştir. Aralık 1989 Devrimi’nden sonra serbest piyasa sistemine adapte olmaya başlayan Romanya, iktisadi gelişme amacıyla dış ticarete önem vermiştir. Ayrıca, yine bu amaçla pek çok reformlar yapılmıştır. Kısa sürede hisselerinin çoğu devlet kontrolü altında bulunan bütün kuruluşların hızlı ve şeffaf bir biçimde özelleştirilmesi ve vatandaşların hayat standardının yükseltilmesi yönünde politikalar uygulamaya konulmuştur. Bu reformlar özellikle, IMF, Dünya Bankası ve Avrupa Birliği gibi uluslararası oluşumlar tarafından desteklenmiştir. Bu önemli gelişmelerle beraber 1 Ocak 2007 itibarıyla ülkenin Avrupa Birliği tam üyesi olması, Romanya’yı Avrupa’nın cazip ülkelerinden biri haline getirmiştir.

Ülke ekonomisinin karşı karşıya olduğu çeşitli problemler bulunmaktadır. Ülkede kayıt dışı ekonomimin büyük olması, vergi sistemine düşük oranda katkı sağlayabilen kırsal nüfusun yüksek olması, vergilerin düzenli olarak toplanamaması gibi sorunlardan dolayı vergi gelirleri yeterli düzeye ulaşamamaktadır. Bu nedenle eğitim, sağlık, refah, altyapı ve güvenlik harcamaları yeterli düzeyde gerçekleştirilememektedir. Romanya Doğu Avrupa ülkeleri arasında en düşük kişi başı gelire, çevre standartları açısından en düşük seviyeye, en yüksek ödenmemiş vergi borçlarına ve en düşük eğitim harcamasına sahiptir. Ülkenin Euro Bölgesi ile kurmuş olduğu sıkı ticari ve mali bağlar, ekonomisini bu bölgedeki gelişmelere karşı riskli hale getirmektedir.

Romanya’nın AB fonlarından faydalanma miktarının önümüzdeki dönemde diğer yıllara göre daha fazla olması beklenmektedir. Bu durumun da ülke ekonomisinde olumlu bir etki yaratacağı tahmin edilmektedir. 2014- 20 yılları için Romanya’nın kullanabileceği fon miktarı 22 milyar € düzeyindedir. Ayrıca tarım sektörü için fon miktarı ise 17,5 milyar €’dur. 2018 yılında %4,7 olan tüketici fiyatlarındaki yıllık ortalama enflasyon oranının 2019
yılında %3,1 olacağı tahmin edilmektedir. 2017 yılında sabit fiyatlara göre %7 oranında büyüyen GSYH’nin, 2018 yılında %5,1 oranında büyüme ve 2019 yılında ise %3,5 oranında artarak 265,3 milyar $ olması beklenmektedir. Romanya ihracatının %70’inden fazlasını AB’ne gerçekleştirmektedir. Banka
varlıklarının yaklaşık % 82’si AB ülkelerinde yerleşik bankalara aittir. AB’nde yaşanan kriz Rumen ekonomisini etkilemeye devam etmekte, yabancı firmaların Romanya’da yatırım gerçekleştirme konusunda çekimser kalmaktadırlar. Ülkenin 2017-2020 döneminde ise ortalama büyüme oranının % 3,4 civarında olması öngörülmektedir.

Ekonomi Politikaları

Ülkede 2000’li yıllarda yaşanan hızlı büyüme, ekonomik değerlerdeki yükselişler ve AB üyeliği sonrası bu trendin devam etmesi sürecinde 2007 yılında % 6,3 2008 yılında ise% 7,3 gibi AB ortalamalarının üzerinde GSYİH büyüme oranları yakalanmış fakat 2008 yılında yaşanan küresel finansal kriz nedeniyle bu süreç kesintiye uğramıştır. 2009 yılında % 6,6’lık bir küçülme sonrası 2010 yılında bir miktar toparlanma gözlenmiş olmakla birlikte küçülme oranı % 1,6 olarak gerçekleşmiştir.
2015 yılına gelindiğinde Romanya GSYİH % 3,9 oranında büyüme göstermiştir. 2016 yılında gerçekleşen büyüme oranı % 4,8’dir. Ülke GSYİH’sı 2008 yılında zirve noktası olan 204,3 milyar dolara ulaşmış fakat bu oran kriz sonrası 2011 yılında 185 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2015 itibariyle söz konusu büyüklük 177 milyar dolar, 2016 yılında ise 187 milyar dolar olmuştur. GSYİH’daki büyüme oranı ihracata ve yerel talebe bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Ülkedeki maliye politikaları vergi oranlarını azaltırken vergi tabanının genişletilmesi, vergi kaçakçılığının önlenmesi, IMF ve AB üzerinde anlaşılmış olunan konsolide bütçe hedeflerine ulaşılmasını kapsamaktadır.

Ülke Dış Ticareti

Romanya hükümetinin en önemli hedefi sabit bir ekonomik büyümesine ulaşmaktır. Bu bağlamda, özel girişimcileri desteklemek ve özgür girişimi teşvik etmek Yürütme faaliyetinin ana unsurlarıdır. Hükümetin faaliyetleri, sabit ve önceden tahmin edilebilen bir iş ortamı ve özgür rekabeti sağlamlaştırmak,
ekonomik açısından ispatlanamayan devlet tekellerini kaldırmak, iş ortamının ve hükümet politikalarının şeffaflığını artırmak, para politikası ve iş piyasasını liberalleşmeyi gibi hedefliyor. Yurt içinde ticari politikasını tasarlamak ve yürütmekten, Ticaret Bakanlığı’nın bünyesinde faaliyet gösteren
dışişleri birimi sorumludur.(www.dce.gov.ro, http://www.portaldecomert.ro). Bu kurum, işortamının temsilcilerine üçüncü piyasalardaki ithalat/ihracat fırsatları ve Romanya’nın uluslararası fuar ve sergilere katılma programları ile ilgili bildirmeyi sağlamaktadır.
Ticaret alanında sorumluluğu olan diğer kurumlar:

•  Romanya Ticaret ve Yabancı Yatırım Teşvik Ajansı (www.traderom.ro) – ihracatı teşvik eden, ekonomik potansiyelini gösteren, iç ve dış piyasayı araştıran, iç ve dış ticaret alanlarıında reklam yapan, ticareti kolaylaştıran, ulusal menfati olan kamu kuruluşudur. 2009 itibariyle bu kurum, Romanya’da dış yatırımlarını teşvik etme görevini de üstlendi (www.arisinvest.ro)
•  Eximbank Romanya (www.eximbank.ro) – Romen ihracatçıları, özellikle yüksek risk taşıyanlar, faaliyetlerini dış piyasalarda sürdürebilmeleri için, maddi açısından desteklemeyi hedefleyen bir kurumdur.

Trade Map verileri doğrultusunda Romanya’nın dış ticareti için dönemsel bazda iniş-çıkışlar yaşadığını söylemek mümkündür. 2009-1011 yılları arasında artışta olan ihracat ve ithalat rakamları, 2012 ve 2015 yıllarında düşüş eğilimi göstermiştir. 2016 yılında 63,5 Milyar Dolar değerinde ihracat, 74,4 Milyar Dolar değerinde ithalat gerçekleştiren ülkenin ticaret hacmi 138 Milyar Dolar olarak kaydedilirken, dış ticaret açığı 11 Milyar Dolar civarındadır.

Dış Ticaret İhracat Politikası

Başlıca ihracat pazarlarının başında Almanya, İtalya, Fransa, Macaristan, Birleşik Krallık, Bulgaristan ve Türkiye gelen Romanya’nın en fazla ihracatını gerçekleştirdiği ürünlerin başında kara taşıtları için aksam ve parçaları, izole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenler; fiber optik kablolar, otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları, petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar gelmektedir.

 

Türkiye ile Ticaret

Romanya’nın Türkiye ile ticari ilişkilerinin, Romanya’nın dış ticareti ile aynı seyirde dalgalanmalar göstererek seyrettiği söylenebilir. 2004-2008 döneminde artışta olan ticaret hacmimiz, 2009 yılında bir önceki yıla kıyasla %40 oranında daralma göstermiştir. Bu düşüş sonrası tekrar artışa geçilmiş olsa da dönemsel bazlı dalgalanmalar sürmektedir.

Türkiye, 2016 yılında Romanya’ya 2,6 Milyar Dolar değerinde ihracat gerçekleştirirken, bir önceki yıla kıyasla %5 oranında bir daralma yaşamıştır.
İhraç ettiğimiz ürünler arasında ilk üç sırayı sıkıştırmayla ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlar (dizel ve yarı dizel), karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarları, demir veya çelikten diğer ince ve kalın borular ve içi boş profiller almaktadır.

Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler

Romanya’da iş ilişkilerini belirleyen özel bir takım gelenekler yoktur. Batı iş dünyasının uyguladığı standartlar uygulanır. Bununla beraber, Batı Avrupalı işadamlarından farklı olarak Romenler dakikliğe çok büyük önem vermemektedir. Romenler sıcakkanlı insanlardır. Yabancıları oldukça iyi karşılarlar. Tanışmalarda tokalaşılır ve ziyarete gidildiğinde normal nezaket kuralları uygulanır. Toplantılarda kartvizit bulundurmak ve tanışılan kişilere vermek önemlidir.

Para Kullanımı

1889/2005 sayılı AB Yönetmeliği çerçevesinde çıkartılan 195/2008 sayılı Kararname uyarınca, AB ülkelerine (Romanya dahil) giriş ve çıkışlar esnasında 10.000 euroyu aşan miktardaki her türlü nakit para ve anılan kararnamenin 1.maddesi uyarınca nakit para olarak kabul edilen çek, senet vb. kıymetli evrakın Gümrük idaresine bildirilmesi gerekmekte olup , sözkonusu bildirim yapılmadığı takdirde, kontrollerde tespit edilen nakit para/kıymetli evrakın değerinin 10.000 Euroyu aşan kısmınının % 40’sine kadar varan miktarlarda cezai müeyyidenin, ayrıca nakit para/kıymetli evraka el konulmasının söz konusu olmaktadır.
Bu çerçevede, ağır cezai müeyyidelerle karşılaşılmaması bakımından vatandaşlarımızın Romanya’ya (ve diğer AB ülkelerine) yapacakları seyahatler esnasında ve AB ülkelerinden ayrılırken yanlarında bulunduracakları nakit para ve kıymetli evrakla (başkasına devredilmesi önünde bir kısıtlama olmayan nama yazılı çekler dahil) ilgili beyan yükümlülüklerine riayet etme konusunda azami hassasiyet göstermelerinin yararlı olacaktır.
Konu hakkındaki ayrıntılı malumata Avrupa Komisyonu’nun aşağıdaki web adresinden erişilmesi mümkün bulunmaktadır.
http://ec.europa.eu/taxation_customs/customs/customs_controls/cash_controls/index_en.htm

Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri

• 1-2 Ocak (Yeni Yıl)
• 6 Ocak (Ortadoks takviminde Paskalya)
• 1 Mayıs (İşçi Bayramı)
• 1 Aralık (Romanya Ulusal Günü)
• 25-26 Aralık (Noel)

 

 

Facebook Yorumları